Żagań (odległość od Zamku: 50 km)

Leżący na zachód od Czernej Żagań, według legendy został założony przez córkę Wandy a wnuczkę króla Kraka, księżniczkę słowiańska Żagannę około roku 700. Gród powstał zapewne w XII wieku, a pierwsze wzmianki o nim jako o kasztelańskiej siedzibie pojawiają się w 1202r. Od końca XIII wieku był stolicą samodzielnego księstwa żagańskiego rządzonego przez Piatów śląskich , którzy sprzedali je w 1472 książętom saskim. Przez wieki księstwo parokrotnie zmieniało właścicieli.

W XVII wieku prowadził w Żaganiu obserwacje astronomiczne i meteorologiczne słynny Jan Kepler. W Żaganiu Kepler dokończył pisanie pierwszej na świecie książki fantastyczno-naukowej „Somnium, seu opus posthumum de astronomia lunari” (Sen, czyli wydane pośmiertnie dzieło poświęcone astronomii księżycowej), która ukazała się dopiero w 2004 r. W XIX wieku Żagań za czasów księżnej Doroty córki księcia kurlandzkiego Piotra Birona był prężnym ośrodkiem kulturalnym o zasięgu europejskim i gościł takie sławy jak Ferenc Liszt czy Honore de Balzac.

W czasie II wojny światowej w okolicach Żagania zlokalizowane zostały obozy jenieckie. Jako pierwsi więzieni byli w nich polscy żołnierze – uczestnicy kampanii wrześniowej. Najbardziej znanym epizodem związanym z żagańskimi obozami jenieckimi to “wielka ucieczka” 76 więźniów z obozu Stalg Luft 3, który przeznaczony był dla alianckich lotników. Miała  ona  miejsce  w  nocy z 24 na 25 marca 1944 wydrążonym w ziemi tunelem. Na wieść o niej Hitler dostał szału i rozkazał zabić 50 jej uczestników. Ostatecznie tylko trzem udało się zbiec.

Żagań od połowy XIX wieku jest siedzibą dużego garnizonu wojskowego. Na początku  stacjonowały  tu wojska pruskie, później  Reichsfera i Wermacht a po II wojnie Armia Czerwona i Wojsko Polskie.
Będąc w Żaganiu trzeba koniecznie zobaczyć:

• stare miasto z XVI – XVIII wieku,
• mury miejskie – obronne, fragmenty z XIV-XVI wieku,
• barokowy pałac – siedziba książąt żagańskich, wybudowany na miejscu dawnego średniowiecznego zamku Piatów śląskich z trzema skrzydłami i prostokątnym, otwartym na park  dziedzińcem,
• oranżeria z rampami, z połowy XIX wieku,
• park geometryczny z XVII-XX wieku, o łącznej powierzchni 77,49 ha – wspaniałe założenie krajobrazowe, malowniczo rozłożone nad brzegami przepływającego przezeń Bobru, z interesującymi gatunkami drzew, niektóre z nich stanowią pomniki przyrody, do najcenniejszych okazów można zaliczyć miłorzęby dwuklapowe, tulipanowce, platany, tuje, cisy, buki szkarłatne, czerwone i piramidalne, wiązy, świerki, choiny kanadyjskie.
• kościół p.w. Św. Krzyża wzniesiony z pieniędzy fundacji księżnej Doroty Talleyrand w 1849 roku według projektu Leonarda Schatzberga z wykorzystaniem reliktów gotyckiej kaplicy.
• XIX wieczny kompleks szpitala św. Doroty –  składa się z kościoła p.w. Krzyża Świętego, kapliczki Loterańskiej, właściwej siedziby szpitala z kaplicą p.w. św. Doroty oraz zbudowanych później kilku budynków dodatkowych, z których wyróżnia się tzw. Dom Marii usytuowany przy ulicy Żelaznej,
• zespół klasztorny poaugustiański z XIV-XVIII wieku – złożony z kościoła parafialnego, dawnego klasztoru i konwiktu oraz spichlerza klasztornego, położony jest w północno-zachodniej części starego miasta,
• zespół klasztorny, pofranciszkański z resztkami klasztoru franciszkanów z XIII wieku, XIV wieku, XVI-XIX wieku z kościołem p.w. Św. Piotra i Pawła i kolegium jezuickim,
• Kaplicę  Bożego Grobu w Żaganiu – jest kopią kaplicy Grobu Świętego w niemieckim Görlitz (Zgorzelec), wzorowanej na Kaplicy Grobu Chrystusowego w Jerozolimie. W pobliżu znajdują się barokowe kaplice Namaszczenia i Św. Krzyża. Powstała ok. roku 1600 (początek budowy: 1598) z inicjatywy żagańskiego opata zakonu augustianów – Jakuba II Liebiga. Pomiary wykonano na podstawie powstałej 100 lat wcześniej kaplicy Świętego Grobu w Görlitz będącej bezpośrednią kopią kaplicy jerozolimskiej. Oryginalna kaplica jerozolimska została przebudowana w roku 1555, zatem jej żagańska replika zachowała średniowieczny stan sprzed przebudowy.
• Galerię Dobrego Diabła w Żaganiu – mieści się w podziemiach Pałacu Książęcego i zawiera kolekcję drewnianych diabełków symbolizujących różne zawody oraz przedstawiających osoby zasłużone dla Żagania.
• Muzeum Obozów Jenieckich – prezentuje m.in. historię brawurowej ucieczki więźniów Stalagu Luft 3, która stała się kanwą dla filmu Wielka Ucieczka., mieści też wiele pamiątek po byłych więźniach obozu, oraz replikę baraku obozowego oraz tunelu Harry, którym uciekali więźniowie.