Atrakcje okolicy

Leżący na zachód od Czernej Żagań, według legendy został założony przez córkę Wandy a wnuczkę króla Kraka, księżniczkę słowiańska Żagannę około roku 700. Gród powstał zapewne w XII wieku, a pierwsze wzmianki o nim jako o kasztelańskiej siedzibie pojawiają się w 1202r. Od końca XIII wieku był stolicą samodzielnego księstwa żagańskiego rządzonego przez Piatów śląskich , którzy sprzedali je w 1472 książętom saskim. Przez wieki księstwo parokrotnie zmieniało właścicieli.

W XVII wieku prowadził w Żaganiu obserwacje astronomiczne i meteorologiczne słynny Jan Kepler. W Żaganiu Kepler dokończył pisanie pierwszej na świecie książki fantastyczno-naukowej „Somnium, seu opus posthumum de astronomia lunari” (Sen, czyli wydane pośmiertnie dzieło poświęcone astronomii księżycowej), która ukazała się dopiero w 2004 r. W XIX wieku Żagań za czasów księżnej Doroty córki księcia kurlandzkiego Piotra Birona był prężnym ośrodkiem kulturalnym o zasięgu europejskim i gościł takie sławy jak Ferenc Liszt czy Honore de Balzac.

W czasie II wojny światowej w okolicach Żagania zlokalizowane zostały obozy jenieckie. Jako pierwsi więzieni byli w nich polscy żołnierze - uczestnicy kampanii wrześniowej. Najbardziej znanym epizodem związanym z żagańskimi obozami jenieckimi to "wielka ucieczka" 76 więźniów z obozu Stalg Luft 3, który przeznaczony był dla alianckich lotników. Miała  ona  miejsce  w  nocy z 24 na 25 marca 1944 wydrążonym w ziemi tunelem. Na wieść o niej Hitler dostał szału i rozkazał zabić 50 jej uczestników. Ostatecznie tylko trzem udało się zbiec.

Żagań od połowy XIX wieku jest siedzibą dużego garnizonu wojskowego. Na początku  stacjonowały  tu wojska pruskie, później  Reichsfera i Wermacht a po II wojnie Armia Czerwona i Wojsko Polskie.
Będąc w Żaganiu trzeba koniecznie zobaczyć:

• stare miasto z XVI – XVIII wieku,
• mury miejskie – obronne, fragmenty z XIV-XVI wieku,
• barokowy pałac - siedziba książąt żagańskich, wybudowany na miejscu dawnego średniowiecznego zamku Piatów śląskich z trzema skrzydłami i prostokątnym, otwartym na park  dziedzińcem,
• oranżeria z rampami, z połowy XIX wieku,
• park geometryczny z XVII-XX wieku, o łącznej powierzchni 77,49 ha - wspaniałe założenie krajobrazowe, malowniczo rozłożone nad brzegami przepływającego przezeń Bobru, z interesującymi gatunkami drzew, niektóre z nich stanowią pomniki przyrody, do najcenniejszych okazów można zaliczyć miłorzęby dwuklapowe, tulipanowce, platany, tuje, cisy, buki szkarłatne, czerwone i piramidalne, wiązy, świerki, choiny kanadyjskie.
• kościół p.w. Św. Krzyża wzniesiony z pieniędzy fundacji księżnej Doroty Talleyrand w 1849 roku według projektu Leonarda Schatzberga z wykorzystaniem reliktów gotyckiej kaplicy.
• XIX wieczny kompleks szpitala św. Doroty -  składa się z kościoła p.w. Krzyża Świętego, kapliczki Loterańskiej, właściwej siedziby szpitala z kaplicą p.w. św. Doroty oraz zbudowanych później kilku budynków dodatkowych, z których wyróżnia się tzw. Dom Marii usytuowany przy ulicy Żelaznej,
• zespół klasztorny poaugustiański z XIV-XVIII wieku - złożony z kościoła parafialnego, dawnego klasztoru i konwiktu oraz spichlerza klasztornego, położony jest w północno-zachodniej części starego miasta,
• zespół klasztorny, pofranciszkański z resztkami klasztoru franciszkanów z XIII wieku, XIV wieku, XVI-XIX wieku z kościołem p.w. Św. Piotra i Pawła i kolegium jezuickim,
• Kaplicę  Bożego Grobu w Żaganiu – jest kopią kaplicy Grobu Świętego w niemieckim Görlitz (Zgorzelec), wzorowanej na Kaplicy Grobu Chrystusowego w Jerozolimie. W pobliżu znajdują się barokowe kaplice Namaszczenia i Św. Krzyża. Powstała ok. roku 1600 (początek budowy: 1598) z inicjatywy żagańskiego opata zakonu augustianów – Jakuba II Liebiga. Pomiary wykonano na podstawie powstałej 100 lat wcześniej kaplicy Świętego Grobu w Görlitz będącej bezpośrednią kopią kaplicy jerozolimskiej. Oryginalna kaplica jerozolimska została przebudowana w roku 1555, zatem jej żagańska replika zachowała średniowieczny stan sprzed przebudowy.
• Galerię Dobrego Diabła w Żaganiu – mieści się w podziemiach Pałacu Książęcego i zawiera kolekcję drewnianych diabełków symbolizujących różne zawody oraz przedstawiających osoby zasłużone dla Żagania.
• Muzeum Obozów Jenieckich - prezentuje m.in. historię brawurowej ucieczki więźniów Stalagu Luft 3, która stała się kanwą dla filmu Wielka Ucieczka., mieści też wiele pamiątek po byłych więźniach obozu, oraz replikę baraku obozowego oraz tunelu Harry, którym uciekali więźniowie.

Leżąca na północny zachód od Czernej Zielona Góra jest wyjątkowym przykładem miasta, którego nie dotknęły zawieruchy wojenne. Dzięki temu zachowała się harmonijna kompozycja przestrzenna miasta o średniowiecznej proweniencji, obudowana reliktami późniejszych epok, z gotyckimi kościołami i zespołem kamienic reprezentujących estetykę od baroku po eklektyzm.

W 2009 roku w nawiązaniu do winiarskich tradycji regionu partonem miasta został św. Urban opiekun winogradników. Zielona Góra jest bowiem polską stolicą wina. Pierwsze wzmianki o uprawie winorośli w jej okolicach pochodzą 1314 roku.
W Zielonej Górze warto zobaczyć:

• konkatedrę –  najstarszy zabytek architektonicznym w mieście, kościół parafialny pod wezwaniem św. Jadwigi,  powstały w II połowie XIII wieku o konstrukcji halowej,
• kościół p.w MB Częstochowskiej -  zbudowany w latach 1743-1777 jako zbór ewangelicki, wieżę dostawiono kilkanaście lat później. We wnętrzu wart jest uwagi barokowy ołtarz główny, rokokowa chrzcielnica oraz zespół rzeźbionych płyt epitafijnych,
• ratusz – mieści się w środku Starego Rynku, przyjmuje się , że został zbudowany w XV w. w stylu gotyckim. Przebudowany kolejno w XVI i XVII wieku. Ciekawostką jest, że przykryta barokowym hełmem XVI wieczna wieża, na skutek błędów konstrukcyjnych jest nieznacznie odchylona od pionu.
• Stare Miasto,
• Kościół pw. Najśw. Marii Panny zwany kaplicą na Winnicy - zbudowany w pierwszej połowie XIV wieku w dowód wdzięczności,  przez mieszkańców Zielonej Góry ocalałych od panującej w 1314 zarazy,
• wieżę Łaziebną – Głodowa, pochodząca z XV wieku, pozostałość po średniowiecznym systemie obwarowań miejskich. W czasach średniowiecza służyła za więzienie. Po zburzenia oryginalnej wieży Głodowej, która stała kilkadziesiąt metrów dalej wzięła od niej nazwę. Obecną nazwę zawdzięcza położonej niedaleko łaźni miejskiej.
• fragment murów obronnych, które dawniej zamykały miasto pierścieniem o obwodzie 800 m. i miały wysokość ok. 6 m, wzniesione w XIV – XV w., na miejscu wcześniejszych umocnień drewniano-ziemnych, w XIX w. uległy rozbiórce.
• Muzeum Ziemi Lubuskiej,  na które składają się: Muzeum Miasta Zielona Góra, Muzeum Tortur i Muzeum Wina.
• Galerię Sztuki Sakralnej Dolnego Śląska w Zielonej Górze - najcenniejsza z wystaw stałych Muzeum Ziemi Lubuskiej, zawierająca blisko 80 obiektów z zakresu rzeźby, malarstwa i rzemiosła, tworzących dwa zespoły: późnogotycki i barokowy.